Van ‘ticking the box’ naar waardecreatie: takeaways uit ons CSRD seminar
De context van ons seminarie is helaas erg urgent: de klimaatverandering gaat razendsnel. Om het met de woorden van onderzoeker Sybren Drijfhout te zeggen, verbonden aan het KNMI: “Alsof het Olympisch record 100 meter hardlopen ineens op 7 seconden wordt gezet.” Van 9,63 seconden in één keer naar 7 seconden: de snelheid van de klimaatverandering verbreekt letterlijk alle records.
De gevolgen zijn navenant. De voorbije 40 jaar zorgden extreme weersomstandigheden en klimaatverschijnselen in de 27 landen van de Europese Unie alleen al voor een verlies van 487 miljard euro. Dat is meer dan wat de EU in twee jaar tijd uitgeeft aan al haar beleidsmaatregelen en programma’s. En uiteraard beginnen ook individuele bedrijven de impact te voelen.
Al blijkt dat onze bedrijven nog helemaal niet voorbereid zijn op klimaatrisico’s. Dat toont een onderzoek van IMA® (Institute of Management Accountants) aan bij de directies van bedrijven wereldwijd:
Tijd voor actie, dus. Zeker als je aan de economische risico’s en verliezen ook groeiende verwachtingen van stakeholders toevoegt: de aandacht voor duurzaamheid neemt overal toe. Ook Europa wil bedrijven in de juiste richting navigeren, en installeerde daarom de Corporate Sustainability Reporting Directive of CSRD.
Met de CSRD wordt duurzaam ondernemen straks een verplichting in Europa. Maar de CSRD is meer dan alleen maar administratie en box ticking: de richtlijn vormt ook een krachtig instrument om je bedrijf te transformeren. En dat komt doordat de CSRD bedrijven niet alleen verplicht om te rapporteren over het voorbije jaar, maar ook om vooruit te blikken en over de brug te komen met een duidelijke ESG-roadmap, een transitieplan, targets en policies. Doe je dat goed, dan kan je daadwerkelijk waarde creëren. Wij geven je daartoe enkele onmisbare tips mee.
Een duidelijke ESG-governancestructuur is nodig om alle voor jouw onderneming belangrijke impacts, risico’s en opportuniteiten te overschouwen en strategisch te managen. Betrek de hoogste niveaus van je bedrijf, vraag hen om een duidelijke commitment en hou hen accountable en betrokken tijdens het traject.
Stel vervolgens een stuurgroep en eventueel werkgroepen samen en duid een verantwoordelijke aan voor elk focusdomein en een eigenaar voor elke KPI. Zo zorg je ervoor dat duurzaamheid geënt wordt op en gedragen is door heel de organisatie.
Tegelijk stel je een duidelijke coördinator aan die het hele ESG-verhaal overziet. Die persoon moet goed op de hoogte zijn van welke vereisten voor jouw organisatie gelden, ook buiten de CSRD. De CSRD staat namelijk niet op zichzelf. Europa bedde de richtlijn doelbewust in een breder geheel van beleidskaders en internationaal erkende instrumenten in.
De belangrijkste zijn:
Beschouw de CSRD als een soort extra laag die bovenop bestaande (Europese) wetgeving komt, zoals verschillende thematische wetten en verordeningen in het milieudomein. Die moet je in ogenschouw nemen als die thema’s materieel bleken uit je analyse. Zo is de biodiversiteitsstandaard onder meer verbonden met de EU Biodiversiteitsstrategie en het Kunming-Montreal Global Biodiversity Framework.
Een analyse van de dubbele materialiteit van je onderneming – het bepalen van impacts, risico’s en opportuniteiten gerelateerd aan ESG – vormt hét startpunt van je CSRD-traject. Dubbele materialiteit levert de speerpunten op voor je toekomststrategie, rekening houdende met de belangen van je bedrijf, zijn stakeholders en de planeet. En het bepaalt welke onderwerpen, informatie en datapunten je straks zal moeten opnemen in je duurzaamheidsrapport.
De rapporteringsstandaarden geven een overzicht van veelvoorkomende topics (overkoepelende thema’s zoals je stakeholdergroep ‘eigen personeel’), die je in je materialiteitsanalyse uitsplitst tot subtopics en sub-sub-topics (zoals ‘werkomstandigheden’, wat je verder kan uitdiepen tot ‘gezondheid en veiligheid’). Je onderzoekt voor elk van die topics, plus topics die jij of je stakeholders zelf aanbrengen, of ze materieel zijn voor je onderneming of niet. Wat materieel blijkt, wordt opgenomen in je strategie en rapportering.
Hou in je achterhoofd: it’s an art, not a science. Er is niet slechts één juiste aanpak voor de materialiteitsanalyse, al maakt EFRAG wel werk van richtlijnen (de zogenaamde guidance-documenten). Meer info hierover vind je in deze insight. Tegelijk is je materialiteit dynamisch: nieuwe ontwikkelingen in de markt of veranderingen in je organisatie hebben invloed op je materiële IRO’s. Het is belangrijk dat je je materiële IRO’s dus geregeld actualiseert.
Het resultaat van je materialiteitsanalyse – je materiële topics – vormt de ruggengraat van je duurzaamheidsrapport. Maar ook transparantie over je processen en aanpak is key. De CSRD en je stakeholders hechten daar veel belang aan. De CSRD legt bijvoorbeeld bij verschillende disclosure requirements op om nauwgezet te omschrijven hoe je te werk bent gegaan: je targetsetting, het bepalen van KPI’s ...
Die inkijk in je processen is ook noodzakelijk voor de verplichte audit van je rapport.
Met targets geef je aan op welke topics uit de materialiteitsbepaling je als bedrijf wil focussen en hoe je daarmee zal omgaan. Targets definiëren jouw weg vooruit en zijn hét sturende element van je ESG-roadmap. Ze correct bepalen, afbakenen en definiëren is dus cruciaal.
We raden stellig aan om eerst een draft-lijst met targets op te stellen. Daarvoor neem je verschillende criteria in ogenschouw, zoals: welke doelen stelden we onszelf in onze vorige strategie? Welke targets zetten onze concurrenten, welke weg wordt bewandeld in sectorale rapporten? Wat verwacht de CSRD van ons, en onze stakeholders?
Koppel aan elk materieel topic minstens één target. De targets kan je zetten op korte, middellange én lange termijn. Kies bij voorkeur voor absolute targets, in plaats van relatieve. En durf ook je rol te spelen in de waardeketen: targets kunnen zowel op je eigen activiteiten slaan, als dat je doelstellingen oplegt aan pakweg je leveranciers.
Zodra je eerste versie van targets er ligt, is het cruciaal de juiste mensen rond de tafel te brengen: mensen met beslissingsbevoegdheid, mensen met uiteenlopende inhoudelijke expertises én mensen uit de werkgroep in kwestie. Met hen bespreek je de haalbaarheid en wenselijkheid van de voorgestelde targets. Welke target kunnen we aanscherpen? Welk voorstel blijkt in realiteit toch weinig haalbaar?
Na alle discussies en bilaterale gesprekken laat je de finale lijst targets valideren. Doe dat op verschillende niveaus: de werkgroepen moeten realistische actieplannen kunnen koppelen aan de targets, inhoudelijke experts moeten hun zegje gedaan hebben. De finale validatie gebeurt door de CEO en de board.
Tot slot koppel je duidelijke KPI’s aan je targets. Documenteer wie de data owner zal zijn, en hoe elke KPI zal worden berekend. Weet dat dit behalve voor je interne processen, ook belangrijke elementen zullen zijn voor de verplichte audit.
Je stakeholders informeren is zeker zo belangrijk als je traject documenteren. Want niet communiceren is in feite zeggen dat je niet om duurzaamheid geeft. Door intern en extern over je traject te communiceren – via het intranet, blogs, de nieuwsbrief, sensibiliseringscampagnes … - neem je iedereen mee in je verhaal en vergroot je je impact.
Enkele tips om van je duurzaamheidscommunicatie een succes te maken:
De verplichtingen van de CSRD kunnen overweldigend zijn. Door de omvang ervan is het ook niet mogelijk om op één jaar tijd compliant te zijn. Het is dus verstandiger om dit terdege en stap voor stap aan te pakken.
Voor enkele van onze projecten stelden we het afgelopen jaar de volgende timing op. Moet je nu nog beginnen aan je traject? Wij helpen je graag een haalbaar traject uit te stippelen met een realistische doorlooptijd.
2025 is morgen. Begin dus vandaag met de voorbereidingen voor je rapport: met grondige analyses en een strategische oefening. Onze tip: stel zo snel mogelijk een eerste duurzaamheidsrapport op, ook al is het nog niet 100 procent CSRD-proof. Zo zie je waar je staat, welke leemtes nog gevuld moeten worden enzovoort.
Klaar om de daad bij het woord te voegen? Wij helpen je met alle stappen van je duurzaamheidstraject. Contacteer ons via mail@pantarein.be.
