De eerste standaard definieert de concepten die bedrijven moeten toepassen wanneer ze een duurzaamheidsrapport in lijn met de ESRS voorbereiden. Je kan deze standaard beschouwen als een conceptueel raamwerk met verschillende hoofdstukken die een reeks nieuwe begrippen en ideeën rond rapportering introduceren.
Dit zijn de belangrijkste concepten die ESRS 1 vastlegt:
‣ Het materialiteitsonderzoek: de materialiteitsbenadering is een van de sleutelconcepten van de nieuwe standaarden en helpt bedrijven om te onderzoeken welke informatie ze in hun rapport moeten opnemen en welke niet. In een materialiteitsonderzoek moeten bedrijven samen met hun stakeholders nagaan of een bepaalde thema, denk bijvoorbeeld aan de klimaatverandering of de schending van mensenrechten, materieel is voor hun activiteiten. In essentie is een topic materieel als het relevant is voor zowel het bedrijf zelf als zijn stakeholders. Een topic kan relevant zijn omdat het bedrijf er zelf een impact op heeft of omdat het een risico of opportuniteit vormt (of in de toekomst kan vormen) voor de onderneming in kwestie. In de ontwerpversie worden bepaalde standaarden uit de materialiteitsanalyse gehaald – de ESRS 2, de klimaatstandaard en bepaalde onderdelen van de standaard rond eigen medewerkers voor bedrijven met meer dan 250 medewerkers. De overeenkomstige datapunten zouden daardoor verplicht worden voor alle bedrijven.
‣ Tijdshorizon: bedrijven die rapporteren volgens de CSRD moeten verschillende vereisten in acht nemen die verbonden zijn aan de timing van hun rapport:
- Het duurzaamheidsrapport moet samenvallen met de rapporteringsperiode van het financiële jaarverslag.
- In hun duurzaamheidsverslag mogen bedrijven zich niet beperken tot een terugblik op hun prestaties van het voorbije jaar. Ze moeten ook toekomstgerichte informatie opnemen, onder de vorm van targets, transitieplannen en roadmaps.
- Bedrijven moeten daarbij de korte, middellange en lange termijn in beschouwing nemen.
- Ondernemingen moeten hun progressie aantonen door de informatie en data die ze rapporteren te vergelijken met een basisjaar.
‣ Structuur van het duurzaamheidsrapport: het duurzaamheidsrapport moet worden geïntegreerd in het financiële jaarrapport van het bedrijf en moet volgens deze structuur worden opgemaakt:
- algemene informatie
- milieu-informatie
- sociale informatie
- informatie over goed bestuur
Deze milieu-, sociale en bestuurlijke informatie moeten telkens de indicatoren meenemen die uit het materialiteitsonderzoek bleken én een aantal KPI’s die verplicht worden opgelegd door de EU-taxonomie.
De structuur van het rapport moet ervoor zorgen dat de informatie toegankelijk en begrijpelijk is voor de stakeholders. Daarnaast moet het rapport door machines gelezen kunnen worden. Dat wil zeggen dat het moet worden opgemaakt in een XHTML-formaat en voorzien moet worden van digitale tags.
De ESRS 1 introduceert ook het concept van due diligence op het gebied van duurzaamheid. Een duidelijke definitie is opgenomen in de standaard en er wordt verduidelijkt hoe due diligence ingebed is in het geheel van de ESRS. De ESRS bevatten geen vereisten over hoe ondernemingen hun bedrijfsvoering moeten aanpassen in het kader van due diligence. Daarvoor ontwikkelt de Europese Commissie momenteel de Corporate Sustainability Due Diligence Directive. Die heeft als doel de negatieve effecten die bedrijven via hun waardeketen uitoefenen op mensenrechten en het milieu centraal aan te pakken. Wat bedrijven hierover moeten rapporteren, komt wel in de ESRS aan bod.
