Dubbele materialiteitsanalyse: zo pak je het aan
De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) verplicht grote bedrijven binnenkort om hun duurzaamheidsrapport te baseren op het principe van dubbele materialiteit. Maar hoe begin je daaraan? EFRAG publiceerde deze zomer de technische rapporteringsstandaarden (de zogenaamde ESRS) die de verplichte disclosures van de CSRD concreet maken per thema. De aanpak van de dubbele materialiteitsanalyse wordt daarin niet in detail beschreven. Het is aan de ondernemingen om hier een aanpak voor uit te werken en die te documenteren in het duurzaamheidsrapport.
Met een guidance document van 50 pagina’s – richtinggevend, niet verplicht - schiet EFRAG rapporteringsplichtige ondernemingen te hulp. Maar wat is nu de essentie van die leidraad?
Dubbele materialiteit houdt rekening met twee perspectieven: de impact van het bedrijf op mens en milieu (impactmaterialiteit) – ook wel ‘inside-out’ perspectief genoemd - en de impact van duurzaamheidsthema’s op de cashflow en de waarde van het bedrijf (financiële materialiteit) – ook wel ‘outside-in’ perspectief genoemd. Die twee perspectieven samen bepalen of een topic ‘materieel’ is voor een onderneming. Een topic kan vanuit één van de perspectieven materieel zijn, of vanuit beide. Wanneer we de impactmaterialiteit van een topic onderzoeken, brengen we de impacts in kaart; bij financiële materialiteit gaat het om risico’s en opportuniteiten.
Impactmaterialiteit en financiële materialiteit zijn nauw met elkaar verbonden. Zo zal een chemisch bedrijf een aandeel hebben in de klimaatopwarming met zijn CO2-emissies (impact), en tegelijk financiële gevolgen ondervinden: kosten voor het implementeren van nieuwe, duurzame technologieën, een stijgende CO2-kost en op lange termijn zelfs reputatieschade als het bedrijf er niet in slaagt om klimaatneutraal te worden. Dit zijn allemaal potentiële risico’s. Slaagt het bedrijf erin zich te transformeren en bijvoorbeeld over te schakelen op hernieuwbare energie, aan carbon capture te doen, sneller klimaatneutraal te worden dan concurrenten, dan kan dit een opportuniteit inhouden.
Je materialiteitsanalyse is om verschillende redenen een heel bepalende stap:
Maar het gaat hier om meer dan box ticking. De materialiteitsanalyse legt de basis voor je ESG-strategie, en is dus noodzakelijk om de shift te kunnen maken en waarde te kunnen blijven creëren in een toekomst waarin duurzaamheid centraal zal staan.
EFRAG stelt in zijn draft guidance document dit stappenplan voor:
Het EFRAG-document beschrijft deze stappen meer in detail, maar het stappenplan hierboven is wel de essentie. In de praktijk werken we bij Pantarein steeds een aanpak uit die deze principes volgt, maar wel vrijheid inbouwt rekening houdend met de eigenheid van een bedrijf.
Heel belangrijk bij het uitstippelen van een aanpak op maat is ook de maturiteit van een bedrijf: is het de eerste keer dat een organisatie materialiteit gaat onderzoeken, of is er al een jarenlange opgebouwde ervaring met stakeholderprocessen?
Materialiteit is vooral ook een kwestie van jaar na jaar je strategie verder verfijnen en diepgaandere inzichten verwerven, in welke topics en bezorgdheden er leven bij je stakeholders, of in welke nieuwe risico’s of opportuniteiten zich stellen ten gevolge van nieuwe ontwikkelingen in de samenleving.
Een update van je materialiteitsonderzoek is nodig bij een wijziging in je organisatie (bijvoorbeeld een overname) of door een externe factor (zoals een shift in de verwachtingen van klanten).
EFRAG raadt aan om elke twee à drie jaar een nieuwe materialiteitsanalyse uit te voeren en tussendoor de vinger aan de pols te houden. Dat doe je bijvoorbeeld door enkele key stakeholders te interviewen om zo de dynamiek van de materialiteit te volgen en nieuwe topics te detecteren.
Het mag duidelijk zijn: het hele proces om materialiteit te bepalen, vereist betrokkenheid van je stakeholders. EFRAG legt geen specifieke methodes voor stakeholderonderzoek op. Wel zijn er enkele beproefde methodes waaruit je kunt kiezen, zoals online surveys, interviews, focusgroepen, het gebruik van data van of gesprekken met proxies als je de doelgroep zelf moeilijk kunt bereiken, enzovoort.
Stakeholderbetrokkenheid bouw je best op doorheen je ESG-traject. Je kan starten met je stakeholders te informeren over je aanpak en ze te interviewen tijdens je materialiteitsonderzoek. In een volgende fase is participatie misschien mogelijk, bv. door stakeholders een focusgroep te laten voorzitten. Onze ervaring is dat stakeholders het erg waarderen als ze betrokken worden bij de strategieontwikkeling van je bedrijf. Als je een materialiteitsonderzoek goed aanpakt, bouw je dus tegelijk aan stevige stakeholderrelaties.
Een materialiteitsonderzoek goed uitvoeren is een kunst. Op zoek naar begeleiding bij je materialiteitsanalyse? Onze experts staan voor je klaar!
