Uitgelegd: de nieuwe CSRD-richtlijn

De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), de nieuwe Europese richtlijn rond duurzaamheidsrapportering, trad begin dit jaar in werking. 50.000 bedrijven in Europa zullen inzicht moeten bieden in de impact van hun activiteiten op mens en milieu. Welke bedrijven zijn dat? Wat en wanneer moet je rapporteren? En hoe maak je de CSRD tot een hefboom voor je bedrijf? Je leest het hier.

‍

Dit is het eerste van een reeks artikels die je helpen te navigeren door de veranderingen en complexiteiten van de CSRD en de bijhorende ESRS (European Sustainability Reporting Standards).

October 20, 2023

door

Katelijne Norga

CSRD algemeen

CSRD en de Green Deal

Met de Green Deal wil Europa zijn economie omvormen om tegen 2050 klimaatneutraal te zijn. Om die ambitie waar te maken, lanceerde Europa onder meer het Sustainable Finance Action Plan, met wetgeving voor zowel financiële als niet-financiële ondernemingen. Een onderdeel van dat plan is de Corporate Sustainability Reporting Directive of CSRD. Die richtlijn bepaalt de norm volgens welke tal van grote Europese ondernemingen zullen moeten rapporteren. De CSRD vervangt de Non-Financial Reporting Directive (NFRD), die rapportering al verplichtte voor beursgenoteerde bedrijven, banken en verzekeringsmaatschappijen. Niet alleen de scope van de richtlijn wordt verruimd met de CSRD, ook de rapporteringsvereisten worden uitgebreid.

Wat wil Europa bereiken met de CSRD?

Het belangrijkste doel van Europa is om bedrijven te sturen richting duurzame activiteiten en investeringen. Als gevolg daarvan groeit de nood aan transparantie over welke economische activiteiten werkelijk duurzaam zijn. Investeerders en banken, die ook klimaat- en milieutargets moeten halen op basis van de Sustainable Finance Disclosure Regulation (SFDR) voor financiële marktpartijen, hebben nood aan ESG-informatie van niet-financiële bedrijven. Welke impacts hebben ze op mens en milieu? Hoe willen ze die impacts managen? Welk transitieplan hebben ze klaar om hun plaats in te nemen in de klimaatneutrale economie van de toekomst? Door jaarlijks hierover te rapporteren, wordt het mogelijk voor financiële spelers en andere stakeholders om ESG-prestaties van bedrijven met elkaar te vergelijken.
De nieuwe regels moeten ook helpen om een einde te maken aan greenwashing. De Green Claims Directive wordt hierin ook sturend – meer hierover in onze nieuwsbrief van mei.
Door de CSRD af te stemmen op andere internationale rapporteringskaders zoals de GRI (Global Reporting Initiative) en de TCFD (Task Force on Climate-related Financial Disclosures), kan de wereldwijde rapportering harmoniseren en vereenvoudigen.

Op wie is de CSRD van toepassing?

De CSRD breidt het aantal bedrijven uit dat verplicht wordt om een duurzaamheidsverslag te publiceren. Terwijl ongeveer 11.700 bedrijven onder de NFRD vielen, verruimt de CSRD de rapporteringsplicht tot 50.000 Europese bedrijven, vijf maal meer dus.

‍

Het gaat om:

‍

‣ Alle beursgenoteerde bedrijven, ook kmo's

‍

‣ Bedrijven van openbaar belang

‍

‣ Alle bedrijven die voldoen aan twee van de volgende drie criteria:

‍

Een netto-omzet van meer dan 50 miljoen euro
Een balanstotaal van meer dan 25 miljoen euro
250 of meer werknemers

‍

Hoewel de CSRD verplichting oplegt aan niet-beurgenoteerde kmo’s, zullen ook kleinere bedrijven te maken krijgen met verwachtingen van hun klanten en andere stakeholders. De hele marktwerking zal door de Green Deal en de CSRD beïnvloed worden, dus ook kmo’s moeten mee in het bad.

Wanneer rapporteren en wat?

Wanneer moet je voor het eerst rapporteren volgens de CSRD?

‍

De rapporteringsverplichting wordt in vier fases uitgerold:

‍

Januari 2025 (boekjaar 2024): zowel beursgenoteerde ondernemingen als ondernemingen van openbaar belang rapporteren in 2025 voor het eerst over het boekjaar 2024.
Januari 2026 (boekjaar 2025): alle andere grote ondernemingen moeten in 2026 voor het eerst rapporteren over het boekjaar 2025.
Januari 2027 (boekjaar 2026): beursgenoteerde kmo’s krijgen een extra jaar om zich voor te bereiden op de rapporteringsverplichting voor het boekjaar 2026.
Januari 2029 (boekjaar 2028): in 2029 moeten niet-Europese ondernemingen met dochterondernemingen in Europa voor het eerst moeten rapporteren over het boekjaar 2028.

‍

Het Europees Parlement heeft de CSRD officieel aangenomen in november 2022. Lidstaten krijgen nu twee jaar de tijd om de richtlijn uit te werken tot nationale wetgeving. Die omzetting zal geen invloed hebben op de timing. Wel kunnen lidstaten besluiten om de lat hoger te leggen dan Europa, om boetes toe te kennen bij niet-naleving van de nieuwe wet, of om de criteria om verplicht te rapporteren te verstrengen.

‍

Wat moet je rapporteren?

‍

Bedrijven moeten algemene informatie publiceren over welke strategie, bedrijfsmodellen, organisatie en bestuur ze implementeren richting klimaatneutrale economie. Ook de manier waarop ze diverse stakeholders, gaande van financiële spelers, tot medewerkers, klanten, ngo’s, buurtbewoners … betrekken bij de totstandkoming van hun duurzame strategie, moet gedetailleerd beschreven worden.

‍

De kern van het rapport is de duurzaamheidsinformatie, die rond drie thema’s gestructureerd moet worden: milieu, sociaal en bestuur (ESG: Environment, Social en Governance).

‍

Om bedrijven op een gestandaardiseerde manier te laten rapporteren, heeft de European Financial Reporting Advisory Group (EFRAG) drafts voor twaalf technische standaarden opgesteld: de European Sustainability Reporting Standards (ESRS). Die maken het makkelijker om de CSRD te interpreteren en toe te passen en zorgen ervoor dat de gegevens controleerbaar en vergelijkbaar zijn. In volgende blogartikels zoomen we dieper in op de ESRS.

Wat is nieuw?

De CSRD introduceert een aantal nieuwe concepten:

‍

Terug- en vooruitblik. Ondernemingen mogen zich niet beperken tot het rapporteren over de impacts en prestaties van het voorgaande jaar. Ze zijn ook verplicht om hun transitieplannen en roadmaps openbaar te maken. Op die manier zal duidelijk worden welke bedrijven zich positioneren als probleemoplossers in de toekomstige klimaatneutrale economie.
Dubbele materialiteit. Dit concept dwingt bedrijven om enerzijds hun impact op mens en planeet te beoordelen (inside-out-benadering), en anderzijds om te onderzoeken hoe externe trends zoals de klimaatverandering hun financiële waarde beïnvloeden (outside-in-benadering). Die combinatie van impactmaterialiteit (impacts) en financiële materialiteit (risico’s en opportuniteiten) moet de basis vormen van de duurzame bedrijfsstrategie.
Upstream- en downstreamwaardeketen. De rapportering beperkt zich niet tot informatie over de eigen bedrijfsactiviteiten. Ook impacts doorheen de volledige waardeketen (upstream – bij onderaannemers en leveranciers - en downstream – bij de consument en na einde levensfase) moeten in het duurzaamheidsrapport worden opgenomen.
Alle ESG-informatie moet een plaats krijgen in het jaarlijkse managementrapport van het bedrijf, zodat er één enkel, geïntegreerd verslag ontstaat met zowel de financiële als niet-financiële informatie.
Audit. Duurzaamheidsverslagen moeten gecontroleerd worden door een onafhankelijke auditor. Dat gebeurt in twee stappen: eerst een beperkte audit en vervolgens een reasonable audit.
Digitaal rapport. De rapporten die in overeenstemming met de CSRD worden opgesteld, moeten digitaal en machinaal leesbaar zijn. Ze moeten worden opgeladen in een nog in te stellen centraal toegangspunt, overeenkomstig de Europese ESEF-verordening.

‍

Weet tot slot dat de CSRD onlosmakelijk verbonden is met de EU-taxonomie en de bijhorende Delegated Acts. De EU-taxonomie is de Europese ‘duurzaamheidscatalogus’, die per sector en activiteit de technische vereisten voor duurzame economische activiteiten en investeringen eenduidig vastlegt. Lees hier ons blogartikel over die dragende Europese wetgeving.

Wat kan een duurzaamheidsrapport betekenen voor mijn bedrijf?

Duurzaamheidsrapportering wordt een verplichting, maar je doet er goed aan om verder te kijken. Hier zijn vijf redenen waarom een duurzaamheidsrapport je bedrijf meer oplevert dan louter compliance:

‍

Medewerkers en sollicitanten verkiezen geloofwaardige werkgevers

Millennials en de aanstormende generatie vinden het belangrijk om voor een duurzame werkgever te werken, tonen studies aan. In de war for talent heb je als duurzaam bedrijf dus een flinke streep voor. Met een duurzaamheidsverslag dat volgens de regels van de kunst en de CSRD is opgemaakt, toon je aan de arbeidsmarkt dat je je maatschappelijke verantwoordelijkheid terdege opneemt.
Rapportering helpt je om risico’s te managen

Raden van bestuur en directies staan voor de opgave om hun businessstrategie te verduurzamen. Ze wensen een klare kijk op de ecologische en sociale risico’s van hun bedrijf – denk: verlies van vergunningen, onvoorziene uitgaven, een slechte reputatie … – om die met kennis van zaken te kunnen managen. En ze willen een plan klaar hebben om nieuwe businessopportuniteiten met beide handen te grijpen. Een duurzaamheidsrapport reikt bestuurders de nodige data aan om gefundeerde beslissingen te nemen en te anticiperen op nieuwe ontwikkelingen.
Je toont aan dat je kredietwaardig bent

De grootste risico’s van financiële instellingen zijn de (indirecte) risico’s van hun klanten. Banken staan namelijk onder grote druk om bedrijven met een slecht milieu- of sociaal imago niet langer te financieren. Heb je als bedrijf je negatieve ecologische of sociale impacts niet onder controle, dan verschijn je negatief op de financiële radar. Met een duurzaamheidsrapport toon je je MVO-performantie zwart op wit en sta je dus sterker in financiële onderhandelingen.
Een duurzaamheidsverslag helpt om je strategie te verbeteren

Al lang van plan om werk te maken van jouw ESG-traject? Dan is dit het juiste moment, want alle studies tonen aan dat bedrijven die resilient zijn en duurzaam ondernemen, economische crisissen beter doorkomen. Ook als je nog volop bezig bent om je duurzame strategie vorm te geven, is een duurzaamheidsrapport een nuttig instrument. Bekijk het als een soort nulmeting: waar sta ik als bedrijf met mijn ESG-beleid? Door vandaag je uitgangspositie vast te leggen, kan je de komende jaren je strategie gerichter vorm geven.
Je klanten vragen duurzame leveranciers

Duurzaam is stilaan mainstream geworden en daardoor kijken consumenten steeds kritischer naar de groene claims van merken. Ze prikken erdoorheen als bedrijven zich profileren met zaken die al standaard zijn in de markt of met beloftes die ze niet kunnen waarmaken. Duidelijke commitments; transparante, eerlijke communicatie over je duurzaamheidsaanpak; facts & figures zijn cruciaal om dat te voorkomen. In tijden van greenwashing en desinformatie is een duurzaamheidsverslag dus een must-have om als bedrijf je markpositie te behouden en te verstevigen.

De CSRD houdt voor ondernemingen ingrijpende veranderingen in. Je zet best nu al stappen om in 2025 goed voorbereid aan de start te komen. Onze consultants begeleiden je graag bij elke stap in het proces, van strategie tot rapportering. Neem contact op via mail@pantarein.be.

‍