Outlook najaar 2023: wat beslist Europa de komende maanden op het vlak van ESG en duurzaamheidsrapportering?
De Europese rapporteringsstandaarden (ESRS) bepalen hoe en over welke onderwerpen ondernemingen moeten rapporteren onder de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). Nog tot 7 juli wordt er feedback verzameld op de finale voorstellen. In de zomer publiceert de Europese Commissie dan de Delegated Acts. Als het Europees Parlement en de Europese Raad geen opmerkingen meer hebben, worden de standaarden finaal van toepassing in 2024.
Dit is er alvast veranderd ten opzichte van de versie die in november 2022 werd voorgesteld:
Dubbele materialiteit blijft het leidende principe, maar behalve ESRS2 (Algemene disclosures) zijn er geen verplichte standaarden meer. Voor alle topics en de disclosures en datapunten van die topics moet je apart onderzoeken of ze materieel zijn.
Alle materiële topics en disclosures moet je volgens de requirements rapporteren, soms krijg je hiervoor uitstel (zie verder). Over niet-materiële policy’s, acties en targets moet je verklaren op grond waarvan ze niet-materieel werden bevonden. Topics en disclosures die als niet-materieel worden beschouwd, hoef je dan weer niet mee te nemen in het rapport. Een verklaring waarom je ze weglaat, is bovendien niet langer nodig. Ga hier echter niet te licht over: aangezien de verslagen allemaal verplicht worden geaudit, moet je absoluut een degelijke materialiteitsanalyse kunnen voorleggen, en gemaakte keuzes kunnen verklaren.
Er wordt uitstel voorzien voor bepaalde rapporteringsverplichtingen in het eerste, tweede en derde rapporteringsjaar. De onderstaande matrix laat zien hoe de fasering zich over de komende jaren uitspreidt per bedrijfstype.
Afhankelijk van de gebruikte kleuren, vallen er meer of minder disclosure requirements weg tijdens de eerste drie rapporteringsjaren. Desalniettemin moet je als bedrijf wel nog steeds aangeven of de disclosure materieel bleek uit je materialiteitsanalyse. Het uitstel is het grootst voor bedrijven met minder dan 750 medewerkers, onafhankelijk of ze momenteel al rapporteren volgens de NFRD of niet.
Opgelet: niet alle disclosure requirements hanteren dezelfde rapporteringsperiode. Bijvoorbeeld binnen E1 (de standaard over klimaatverandering) zijn er verschillende disclosure requirements waarover ondernemingen in het eerste rapporteringsjaar nog niet hoeven te rapporteren, en waarover het rapport in de eerste drie rapporteringsjaren volstaat met kwalitatieve informatie. Het is de reden waarom de volledige rapportering volgens alle disclosure requirements ten vroegste verplicht wordt in 2027, zoals de donkergroene cellen aangeven. Vanaf financieel jaar 2028 moet iedereen die onder de CSRD valt, een rapport uitbrengen dat volledig compliant is met alle materiële disclosure requirements. De volledige lijst met disclosures en hun respectievelijke timing, vind je in Appendix C van ESRS 1.
De biodiversiteitsstandaard heeft best wat vereenvoudigingen ondergaan vanwege de complexiteit van het thema voor bedrijven. Ook bepaalde indicatoren rond ‘non-employees’ binnen de eigen werknemers zijn niet langer noodzakelijk.
Enkele gevoelige disclosures rond corruptie en omkoping zijn ook niet langer verplicht. Het gaat om het aantal en de aard van gerelateerde incidenten, details over openbare rechtszaken en ondernomen acties om kwetsbare leveranciers te ondersteunen.
Zoals hierboven al werd aangehaald, is ook de verklaring waarom een niet-materieel topic, disclosure of datapunt als dusdanig wordt beschouwd, niet langer noodzakelijk. Tijdens de audit en in stakeholdercontacten moet je je beslissingen wel ten gronde kunnen staven.
Via enkele technische aanpassingen en op ander internationale rapporteringsstandaarden in ontwikkeling, zoals ISSB en GRI.
De inhoud van de algemene (‘sector-agnostische’) standaarden ligt dus zo goed als vast. Behalve die 12 rapporteringsstandaarden was er echter altijd al aangekondigd dat EFRAG ook sectorspecifieke standaarden zou opstellen. Die standaarden zullen gelden voor alle ondernemingen binnen een sector en zullen impacts, risico’s en opportuniteiten rapporteren die niet voldoende gedekt worden door de algemene standaarden.
In totaal worden er de komende jaren 41 sectorspecifieke standaarden uitgewerkt, beginnend met impactvolle sectoren. Het gaat om: landbouw, steenkool en mijnindustrie, fossiele olie en gas, energieproductie, wegtransport, automotive, voeding en textiel. Initieel mochten we in november de eerste publicaties verwachten. Intussen is er echter besloten prioriteit te geven aan de verplichte en vrijwillige kmo-standaarden, en aan implementatiebegeleiding (zoals duiding bij de materialiteitsbepaling).
De sectorspecifieke standaarden worden daardoor een tweetal jaren opgeschoven. Concreet heeft EFRAG de volgende timing vooropgesteld:
Verwacht wordt dat deze sectorstandaarden de rapporteringslast niet zullen verhogen, maar de rapportering vooral specifieker zullen maken. Om een voorbeeld te noemen voor de gezondheidssector: het materiële topic ‘patiëntenveiligheid’ kan bijvoorbeeld een thema worden waarvoor de standaarden bepaalde disclosures specifieker kunnen maken.
Voor kmo’s zullen er proportionele standaarden worden uitgewerkt.
Net omdat de materialiteitbeoordeling zo belangrijk wordt in de Europese duurzaamheidsrapportage, zijn er specifieke guidelines over op komst. Die worden momenteel uitgewerkt door EFRAG, de European Financial Reporting Advisory Group die belast is met de opdracht om de Europese standaarden uit te werken. De hulpmiddelen worden deze zomer uitgewerkt, samen met richtlijnen voor het beschrijven van de value chain én het uitvoeren van gap-analyses.
Sinds april ligt er een nieuwe versie klaar van de EU Taxonomy for Sustainable Activities (Taxonomie voor Duurzame Activiteiten). Kort gezegd definieert die taxonomie welke bedrijfsactiviteiten duurzaam zijn en welke niet. Dat moeten bedrijven in kaart hebben gebracht om juist te kunnen rapporteren – de EU Taxonomy is zo wezenlijk verbonden met de CSRD.
De EU Taxonomy bepaalt 6 milieudoelstellingen waaraan een bedrijfsactiviteit kan bijdragen. Voor twee doelstellingen waren er al criteria geschreven: klimaatverandering beperken en adaptatie aan de klimaatverandering. De nieuwe gedelegeerde handeling zorgt voor enkele wijzigingen in de bestaande verordening, maar brengt vooral de langverwachte technische screeningscriteria uit voor de vier resterende doelstellingen (in één adem benoemd als de “taxo4”):
De consultatie rond de “taxo4” is intussen afgerond en de Europese Commissie heeft de gedelegeerde handelingen vastgesteld. Momenteel zijn het Europese Parlement en de Raad aan zet. Als noch het Parlement, noch de Raad bezwaar maakt tegen de gedelegeerde handelingen, worden ze dit najaar gepubliceerd in het Europees staatsblad en moeten bedrijven en financiële instituties zich vanaf januari 2024 conformeren aan de regels.
Steeds vaker in één adem genoemd met de rapporteringsrichtlijn CSRD: de Corporate Sustainability Due Diligence Directive oftewel CSDDD. Deze richtlijn stelt een algemene zorgplicht in voor de grootste Europese bedrijven.
Begin juni werd er nog gesleuteld aan de tekst. Deze zomer gaan de onderhandelingen van start om tot de finale wettekst te komen. Naar verwachting zullen vooral de aansprakelijkheid van bestuurders en de financiële sector een belangrijke inzet worden tijdens de slotonderhandelingen. Enkele andere wijzigingen komen er waarschijnlijk sowieso door:
Verwacht wordt dat de CSDDD vanaf 2025 van kracht zal zijn. Net als de CSRD wordt de CSDDD een echte gamechanger voor Europese bedrijven. Je tijdig voorbereiden is de boodschap!
Of de natuurherstelwet er ooit door komt, is dan weer koffiedik kijken. Op dinsdag 27 juni werd de wet nog verworpen door de milieucommissie van het Europees Parlement. De EU-lidstaten hadden eerder deze maand nochtans een compromisvoorstel goedgekeurd. Het dossier is nu doorgeschoven naar de plenaire vergadering van het Europees Parlement. Daar staat in juli de beslissende stemming op het programma. Vindt het Parlement geen consensus, dan dreigt de wet naar de prullenmand verwezen te worden.
Over de natuurherstelwet is de afgelopen weken al veel inkt gevloeid. Volgens sommige stemmen onrealistisch en een belemmering voor onze landbouw en industrie, volgens anderen nog niet verregaand genoeg om de biodiversiteit op ons continent te herstellen. Eén ding is alvast duidelijk. Zelfs als de wet erdoor komt, zal er nog veel discussie zijn over welke verplichtingen er effectief volgen voor de individuele landen. De lokale impact van de wet moeten we dus nog afwachten.
Alle nieuwe richtlijnen opvolgen en je ernaar organiseren: het vormt een grote uitdaging voor Sustainability Managers, CFO’s en CEO’s. Zie je door de bomen het bos niet meer? De Pantarein-experts leggen je graag uit welke verplichtingen van toepassing zijn voor jouw organisatie, en hoe je je daar concreet en stapsgewijs op voorbereidt. Neem contact op via mail@pantarein.be.
